જસ્ટિસ કાંતિલાલ ભટ્ટની 53મા CJI તરીકે શપથવિધિ, પેન્ડન્સી અને SIR કેસ પર સૌની નજર

નવી દિલ્હી: સુપ્રીમ કોર્ટના વરિષ્ઠ ન્યાયાધીશ જસ્ટિસ કાંતિલાલ ભટ્ટ ગઈકાલે ભારતના 53મા મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJI) તરીકે શપથ લીધા. રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં યોજાયેલા એક સમારોહમાં રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ તેમને હોદ્દા અને ગુપ્તતાના શપથ લેવડાવ્યા. જસ્ટિસ ભટ્ટનો કાર્યકાળ આગામી નવેમ્બર મહિના સુધીનો રહેશે.

જસ્ટિસ ભટ્ટના CJI બનતાની સાથે જ દેશભરની ન્યાય પ્રણાલીમાં તેમના તરફથી અનેક અપેક્ષાઓ સેવાઈ રહી છે. ખાસ કરીને કોર્ટમાં પેન્ડિંગ કેસોનો ઝડપી નિકાલ અને સંવેદનશીલ કેસોમાં ત્વરિત નિર્ણય લેવાય તેવી શક્યતાઓ છે. તેઓ જસ્ટિસ ધનંજય યશવંત ચંદ્રચુડનું સ્થાન લેશે.

પેન્ડિંગ કેસોનો બોજ અને જસ્ટિસ ભટ્ટની વ્યૂહરચના

ભારતીય ન્યાયતંત્રમાં પેન્ડિંગ કેસોની સંખ્યા એક મોટી સમસ્યા છે. લાખોની સંખ્યામાં કેસો વર્ષોથી કોર્ટમાં લટકેલા છે, જેના કારણે સામાન્ય નાગરિકોને ભારે હાલાકીનો સામનો કરવો પડે છે. જસ્ટિસ ભટ્ટ આ સમસ્યાને કેવી રીતે ઉકેલે છે તે જોવું રહ્યું. આ દરમિયાન, ભૂતકાળમાં તેમણે પેન્ડન્સી ઘટાડવા માટે અનેક સૂચનો કર્યા હતા, જેમાં ડિજિટલાઇઝેશન અને ફાસ્ટ-ટ્રેક કોર્ટની સ્થાપનાનો સમાવેશ થાય છે.

• વધુ ન્યાયાધીશોની નિમણૂક કરવી.
• કેસોનું યોગ્ય વર્ગીકરણ કરવું.
• ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ વધારવો.

વરિષ્ઠ વકીલ મહેશ શાહે આ મુદ્દે વાત કરતા જણાવ્યું હતું કે, “જસ્ટિસ ભટ્ટ એક અનુભવી ન્યાયાધીશ છે અને તેઓ આ સમસ્યાને ગંભીરતાથી લેશે એવી અમને આશા છે. પેન્ડન્સી ઘટાડવા માટે તેમણે નક્કર પગલાં લેવા પડશે.”

SIR કેસ અને જસ્ટિસ ભટ્ટની ભૂમિકા

જસ્ટિસ ભટ્ટ સમક્ષ સૌથી મોટો પડકાર SIR (Systematic Notable Ruling) કેસ છે. આ કેસમાં અનેક મોટા નેતાઓ અને ઉદ્યોગપતિઓ સંડોવાયેલા છે, જેના કારણે આ કેસ ખૂબ જ સંવેદનશીલ માનવામાં આવે છે. આ કેસની સર્વેક્ષણ CBI કરી રહી છે, પરંતુ હજુ સુધી કોઈ નક્કર પરિણામ આવ્યું નથી. હવે જોવાનું એ રહે છે કે જસ્ટિસ ભટ્ટ આ કેસને કેટલી ગંભીરતાથી લે છે અને CBIને ઝડપી સર્વેક્ષણ માટે નિર્દેશ આપે છે કે નહીં.

કેટલાક રાજકીય વિશ્લેષકોનું માનવું છે કે SIR કેસ જસ્ટિસ ભટ્ટ માટે એક અગ્નિપરીક્ષા સમાન છે. આ કેસમાં તેમનો નિર્ણય ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતા અને નિષ્પક્ષતાને સાબિત કરશે.

આગામી પડકારો અને અપેક્ષાઓ

જસ્ટિસ ભટ્ટના કાર્યકાળ દરમિયાન ન્યાયતંત્ર સામે અનેક પડકારો રહેલા છે. જેમાં ન્યાયાધીશોની નિમણૂક, કોર્ટમાં માળખાકીય સુવિધાઓનો અભાવ અને ન્યાયિક પ્રક્રિયામાં પારદર્શિતા લાવવાનો સમાવેશ થાય છે. આ બધા મુદ્દાઓ પર તેમણે ધ્યાન આપવું પડશે.

આ દરમિયાન, જસ્ટિસ ભટ્ટે શપથ લીધા બાદ જણાવ્યું હતું કે તેઓ ન્યાયતંત્રને વધુ કાર્યક્ષમ અને લોકો માટે સુલભ બનાવવા માટે તમામ પ્રયત્નો કરશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે તેઓ પેન્ડિંગ કેસોને ઝડપથી ઉકેલવા માટે વિશેષ યોજના બનાવશે. હવે જોવાનું એ રહે છે કે તેઓ પોતાની વાત પર કેટલા ખરા ઉતરે છે.

નિષ્ણાતોના મતે, જસ્ટિસ ભટ્ટનો કાર્યકાળ ન્યાયતંત્ર માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ સાબિત થઈ શકે છે. તેમની નિમણૂકથી સામાન્ય લોકોમાં ન્યાય પ્રણાલી પ્રત્યે વિશ્વાસ વધશે એવી આશા છે.